تاریخچه و معرفی رشته بسکتبال

بَسکِتبال یک ورزش گروهی است که با کمک یک توپ انجام میشود. هدف هر تیم از انجام بازی کسب امتیاز از طریق انداختن توپ در داخل حلقه تیم مقابل می‌باشد.هر توپی که از حلقه حریف عبور کند و داخل آن برود گل نامیده می‌شود.

محل تولد و شخص ابداع کننده

محل تولد ورزش بسکتبال ،آمریکاست. این بازی در پاییز سال 1891 میلادی توسط شخصی به نام (جیمز نای اسمیت ) ابداع شد . اما، از قرن ها پیش در میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا، به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش به بسکتبال شباهت داشته است.
جیمز نای اسمیت یک پزشک کانادایی بود . در سال 1891 ،زمانی که دکتر نای اسمیت در دانشگاه ورزش اسپرینگ فیلد (واقع در ایالت ماساچوست آمریکا) درس می داد، رئیس دانشگاه از او خواست ورزشی ابداع و اختراع کند که دانشجویان بتوانند در فصل زمستان در سالن به آن بپردازند تا آمادگی جسمانی خود را برای پرداختن به مسابقات میدانی فوتبال، هاکی و بیسبال، در فصل بهار و تابستان حفظ کند .

دکتر نای اسمیت پس از بررسی رشته های موجود ورزشی، دریافت که ورزش جدید باید چنین ویژگی هایی داشته باشد:
1-توپ در آن نقش داشته باشد .
2-به صورت گروهی به اجرا در آید .
3-اصل رقابت در آن رعایت شود .
4- بر مهارت استوار باشد .
5-هیچ گونه خشونتی و برخوردهای سخت بدنی مبتنی نباشد .

حاصل این افکار و نتیجه گیری ها ورزشی شد به نام( بسکتبال )امروزه نزدیک یه یک قرن ونیم از ابداع این بازی میگذرد و همچنان این بازی از پر طرفدارترین و هیجان انگیزترین رشته های ورزش بین المللی است . دکتر نای اسمیت در شروع کار برای ابداع این ورزش دو سبد حمل میوه بر دیوار های دو طرف سالن ورزش دانشگاه و در ارتفاعی بلندتر از قد یک انسان قد بلند نصب کرد و به دو گروه از ورزشکاران جوان دانشگاه آموزش داد که توپی را دست به دست بدهند و سعی کنند آن را به درون سبد بیندازند . در این حال، تیم مقابل باید بکوشد که مانع از انجام این کار شود و توپ را هم از حریف بگیرند و از آن خود کنند. نخستین مسابقه ای که وجود داشت میان دو تیم 9 نفره در دانشگاه اسپرینگ فیلد بود و اولین گل تاریخ بسکتبال را هم یکی از بازیکنان به نام «ویلیام چیلس» به سبد انداخت .مدت ها بعد (فرانک ماهان)با توجه به اینکه در زبان انگلیسی سبد را بسکت (به انگلیسی:BASKET) و توپ را بال (به انگلیسی:BALL) می گویند، این ورزش را بسکتبال نامید .

با گذشت زمان قوانینی برای انجام این بازی وضع شد:

تعداد بازیکنان هر تیم ۹ نفر تعیین گردید. سپس به ۷ نفر تغییر یافت و بالاخره این تعداد به ۵ نفر کاهش یافت و تصویب شد.
هر بازیکن می‌توانست در موقع وقوع خطا به جای کلیه بازیکنان تیم خود پرتاب آزاد را انجام دهد. هر تیم می‌توانست از شروع تا پایان بازی توپ را در زمین خود به طور دلخواه نگهداری نماید.
دکتر نای اسمیت، برای اینکه بازی بسکتبال خشن نشود، مقررات دقیقی برای آن به وجود آورد .بعضی از مقررات اولیه بسکتبال چنین بود :بازیکنان حق نداشتند توپ را از دست هم بربایند .
بازیکنی که توپ را در اختیار داشت، نباید با آن راه برود یا بدود.
هل دادن و هر نوع خشونت ممنوع بود .
فقط بازیکنانی که توپ را در اختیار نداشتند می توانستند به هر طرف بدوند و جا بگیرند .
بازیکن توپ به دست باید توپ را به طرف یاران خود پرتاب کند و به آنها برساند .
در آغاز، ته سبد هم بسته بود و هر بار که توپ به درون سبد می افتاد باید کسی به کمک نردبان توپ را از سبد بیرون بیاورد .
در سال 1892 شخصی به نام (لئو آلن) سبد بسکتبال را که تا آن روز از ترکه چوب یا الیاف بود و به همین دلیل به زودی پاره و فرسوده می شد، از سیم بافت تا استحکام بیشتری داشته باشد .دیری نگذشت که این ورزش جدید طرفداران زیادی در میان دانشجویان دانشگاه اسپرینگ فیلد و دیگر دانشگاه ها یافت .
دکتر نای اسمیت هم مقررات و قوانین بسکتبال را کامل تر کرد و نسخه هایی از آن را به هر دانشگاه یا باشگاهی که علاقمند بود ارسال داشت .
مقررات این بازی در سال 1892 میلادی به صورت کتابچه ای برای استفاده عموم منتشر شد .
ایم ورزش کم کم در کشور های دیگر هم رواج پیدا کرد :
فرانسه در سال 1893، چین و هندوستان در سال 1894، انگلستان در سال 1894 ژاپن در سال 1911 و .. . نخستین مسابقه رسمی بسکتبال در سال 1896 بین دو تیم از دو دانشگاه شیکاگو و آیوا برگزار شد . نتیجه این بازی تاریخی 15 بر 12 از آن دانشگاخ شیکاگو شد.

شباهت بسکتبال به بازی های دیگر

در کشورایران، نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دارها وجود دارد که آن را (پاتو) (PATO) می نامند . این بازی تا حدی شبیه بسکتبال است اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش بسکتبال بیشتر است . پوک تاپوک، در میان اقوام متمدن قاره آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت به ویژه اقوام مایا و تولتک این بازی با توپ و حلقه های ثابت در میدانی وسیع انجام می شد.

بسکتبال در ایران

سال ورود بسکتبال به کشور ما ایران سال 1901 میلادی برابر با 1280هجری شمسی ‌است. اما اولین نشانه‌های ورود بسکتبال به ایران در سال1310و1311 بوده که آن هم توسط کارکنان سفارتخانه‌های خارجی در ایران بوده‌است در سال 1314، یک مربی ورزشی به نام «فریدون شریف زاده» ورزش بسکتبال را به دانش آموزان دبیرستان البرز تهران معرفی و پایه گذاری کرد و کم کم دیگر مربیان ورزشی به گسترش و آموزش این ورزش پرداختند. در سال 1324، فدراسیون بسکتبال ایران تشکیل شد و نخستین حضور بسکتبال ایران در میدان‌های بین المللی، در بازی‌های المپیک لندن 1948بود .

تجهیزات مورد نیاز این بازی:

توپ بسکتبال
سالن بسکتبال
تور و تخته
سوت

تختهٔ ثابت:

تختهٔ بسکتبال به شکل مستطیل است ،به طول 1،80متر و عرض 1،20 متر که موقعیت آن در فضای بالای زمین در انتهای هر طرف میدان است و باید به اندازه 120 سانتی متر با خط انتهای زمین فاصله داشته باشد. ارتفاع تخته از کف سالن بازی 7،52 متر فاصله دارد.

حلقه:

حلقهٔ بسکتبال در فاصلهٔ 30 سانتی متری قاعدهٔ تخته به آن متصل می‌شود.
قطر حلقهٔ بسکتبال45 سانتی متر و ارتفاع تور متصل به سبد 30 سانتی متر است.

توپ بسکتبال:

در دو سال اول ابداع این ورزش از توپ فوتبال استفاده میشد. اما چون این توپ سبک بود و کمی بازی را مشکل میکرد که به این ترتیب در سال 1894 میلادی اولین توپ مخصوص بسکتبال توسط یک کارخانه دوچرخه سازی تولید شد که کمی از توپ فوتبال بزرگ تر بود. و در سال1937 نوع دیگری توپ بسکتبال که بزرگ تر اما سبک تر بود تولید شد و آنگاه در سال 1949 توپی ساخته شد به همین شکل و اندازه و وزن فعلی که هنوز هم مورد استفاده‌است. توپ بسکتبال بزرگتر از توپ‌های معمولی است و آن را از جنس های چرم، لاستیک یا پلاستیک می‌سازند .میزان فشار هوای داخل توپ باید به حدی باشد که در صورت رها شدن از ارتفاع1،80 متر، پس از برخورد با زمین کم تر از 1،20 و بیش تر از 1،40 متر از زمین بلند نشود. وزن توپ باید چیزی بین 600 تا 650 گرم باشد. توپ این ورزش بزرگ‌ترین و سنگین‌ترین توپ بازی‌های دسته‌جمعی است.

مشخصات زمین بسکتبال

یک زمین مناسب برای بسکتبال باید کاملاً مسطح و بدون هر گونه مانع و برآمدگی باشد.
این ورزش را نمی‌توان در زمین‌های خاکی یا چمن اجرا کرد.
میدان‌های بسکتبال همه به یک اندازه نیست. زمین بازی برای خردسالان کوچکتر از زمین بزرگسالان است.
مسابقات رسمی در میدان‌هایی به شکل مستطیل به طول 26 متر و عرض 14 متر برگزار می‌شود که طول وعرض زمین را می‌توان به نسبت دو متر در یک متر کم و زیاد کرد.پس ممکن است همیشه سایز یکسانی نداشته باشد.
خط ‌های دور زمین به پهنای ۵ سانتی متر است. از مرکز زمین و به موازات عرض زمین خطی کشیده می‌شود که زمین بازی را به دو قسمت مساوی تقسیم می‌کند.
در وسط زمین دو دایره متحدالمرکز رسم می‌کنند به شعاع‌های 90 سانتی متر و 1،80 متر. مرکز این دایره‌ها که درست مرکز زمین است محل آغاز بازی است